Alay
~ OYun aláyi(on) αλάγιον Bizans ordusunda bağımsız süvari birliği (10. yy) ~ Lat alae [çoğ.] < Lat ala 1. kanat, 2. Roma ordusunda süvari birliklerine verilen ad
Tarihte En Eski Kaynak
alay "bir tür süvari formasyonu" [ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : gördü kim bir alay atlu arka gelür ]
alay "kafile, takım" [ Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco (1533) ]
alay beği [ Fatih Sultan Mehmed, Kanunname-i Al-i Osman (1481 yılından önce) : kadılar defter kedhudalarının ve alay beğlerinin üstünde otururlar. ]
miralay "alay beyi" [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]
albay "[< Tü alay + bay] alay komutanı" [ Osmanıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu (1935) : Ekibimiz Binicilik mektebi müdürü miralay Cevdetin başkanlığı altında albay Cevdet (...) ]
Önemli Not: Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.
Kelime Kökeni
Orta Yunanca aláyi(on) αλάγιον "Bizans ordusunda bağımsız süvari birliği (10. yy)" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Latince alae sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince ala "1. kanat, 2. Roma ordusunda süvari birliklerine verilen ad" sözcüğünün çoğuludur.
Ek Bilgi
Latince sözcük MÖ 2. yy"dan itibaren kaydedilmiş olup merkezdeki piyade birliğinin sağ ve solunda konuşlanan süvari birliklerini ifade eder. Yunanca biçim ilk kez VIII Konstantin Porphyrogenetos"un 959 tarihli yasa derlemesinde görülür. Türkçe sözcüğün orijinal anlamı, geleneksel Türk akıncı düzeninin aksine, düzgün saflar halinde dizili süvari birliğidir.Etiketler: Alıntı, Orta Yunanca, Klasik Latince, çoğul/çokluk hali, Türeme kategori veya etiketlerine bağlıdır. Alay ne demek?
