Çavuş
<< ETü çabış/çavış < ETü *çav- seslenmek, bağırmak, haykırmak +Iş
Tarihte En Eski Kaynak
çabış "bir tür görevli, vezir veya sözcü" [ Orhun Yazıtları (735) : bilgesi çabışı ben ök értim [bilgesi veziri ben idim] ]
"savaşta safları gözetip kargaşayı önleyen görevli" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]
"padişah önünde yüksek sesle bağıran görevli, münadi " [ Ebu Hayyan, Kitabü-l İdrak (1312) ]
Önemli Not: Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve bu kelimenin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe çabış veya çavış sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *çav- "seslenmek, bağırmak, haykırmak" fiilinden +Iş sonekiyle türetilmiştir.
Ek Bilgi
Özgün anlamının bağırmakla ilgili bir görev olduğu açıktır. Karş. çavuş kuşu (kendine has bağırışı olan bir kuş, hüthüt küşü). ● Eski Türkçe çav- fiili kaydedilmemiştir; ancak çavıg (kamçı, şaklayan - Kaş), çavık- (ünlenmek - Kaş).Etiketler: Ses evrimi, Eski Türkçe, Türeme kategori veya etiketlerine bağlıdır. Çavuş ne demek?
